Tam Kurulu-Yarı Kurulu Tetik (İğne) Nedir?

[ceycey]

Arkadaşlar, tetiğin(iğnenin) tam kurulu olması-yarım kurulu olmasının farkı ve avantajları-
dezavantajları konusunda sorular geliyor. Dilim döndüğünce anlatmaya çalışayım.

İçten iğne ateşlemeli tabancalarda, iğne mekanizması tetiğe bağlı olarak hareket eder, çünkü
horoz bulunmaz. İğne tetiğin çekilmesiyle kurulur ve serbest bırakılır. Bu olay iki şekilde gerçekleşir:

Tetiğin tam kurulu (Fully  Cocked) pozisyonu,iğnenin tamamen gerilmiş olduğu ve tetiğin 
çekilmesiyle serbest bırakılmaya hazır olduğu pozisyondur. Tetik çekildiğinde iğne serbest kalır 
ve kovana hızla vurarak ateşlemeyi sağlar. Yani, tetik kuvveti yalnızca iğneyi serbest bırakmak 
için kullanılır.
Bir çok tek hareketli tabancalarda tetik tam kuruludur.Walther PPQ,HS9 ve Ülkemizden Canik TP9
serisini bu türe örnek gösterebiliriz.(DA dışında)



Tetiğin yarı kurulu (Partially Cocked) pozisyonu ise tetiğin  ateşlemeyi tek başına sağlamayacak
kadar kurulmasına dayanır. İğne tamamen gerilmemiş olduğu(yarı kurulu olduğu) için,tetik çekilir
çekilmez hemen kovana çarpmaz. Önce iğneyi tam kurup serbest bırakır ve ateşleme öyle gerçekleşir.
Glock bu sistemi ilk uygulayan firmadır. Glock klonu  Sarsılmaz Sar9 da bu sistemi kullanmakta.



Daha basit anlatmak gerekirse, tam kurulu durumda tetik çekilir çekilmez iğne serbest kalarak
hızla kovana çarpar. Yarım kurulu durumda tetik çekilince, önce iğne biraz geriye giderek tam
gerilir ve sonra hızla kovana çarpar. Fark budur.

Bu durumun Sar9 üzerinde uygulamalı olarak anlatıldığı video aşağıda:



Tam kurulu sistemde genelde tetik yolu kısa ve hafif olduğu için, atım yatağı dolu olarak taşıma
durumu için tabancalarda manuel emniyet vardır. Manuel emniyetin olmadığı durumlarda atım yatağı
dolu taşımak risklidir.

Tetiğin yarı kurulu olduğu sistemde tetik yolu uzun ve diğer sisteme göre tetik daha sert olduğu
için ,atım yatağı dolu taşımak tam kurulu duruma göre daha az risklidir. Bu nedenle manuel emniyet
yoktur. Glock hiçbir zaman manuel emniyet kullanmamıştır. Ancak, Sarsılmaz yeni Sar9’lara manuel
emniyet koymuştur.



Safe action sistemini daha iyi anlamak için bir mini animasyon var:

https://static.wixstatic.com/media/8db14...2b~mv2.gif

[sentinel]

Sn. ceycey,

İki tabancada da iğne blok emniyeti olduğu halde, iğnenin tam kurulu ama tetik ağırlığının 'görev' şartları doğrultusunda belli bir ağırlığın üzerinde ayarlanmış (yani tetik ağırlıkları eşitlenmiş) bir tabancaya karşı yarı kurulu pozisyonda bekleyen bir iğnenin herhangi bir avantajı var mıdır?

[ceycey]

Osman Ortaç üstadın bu konuda hazırladığı bir kısa video varmış.Onu da konuya ekleyelim:

---

Sn. ceycey,

İki tabancada da iğne blok emniyeti olduğu halde, iğnenin tam kurulu ama tetik ağırlığının 'görev' şartları doğrultusunda belli bir ağırlığın üzerinde ayarlanmış (yani tetik ağırlıkları eşitlenmiş) bir tabancaya karşı yarı kurulu pozisyonda bekleyen bir iğnenin herhangi bir avantajı var mıdır?

Sn.sentinel,ilginç bir soru sormuşsunuz.Tam forumda tartışılacak bir soru olmuş.
Tam kurulu iğne sistemin olduğu tabancalarda tetik ağırlığının artırılması, güvenlik açısından
bazı avantajlar sağlayabilir. Ancak, bence bu tabancayı yarı kuru iğneli sistem kadar
güvenli hale getirmez.
Tetik ağırlığının artırılması, istemsiz ateşlemeleri azaltabilir, çünkü daha fazla kuvvet gerektirir.
Ancak,sadece bu eylem yeterli değildir. Yarı kurulu sistemi bir bütün olarak düşünmek lazım.
Silahın genel tasarımı, tetik güvenlikleri, diğer mekanizmalar tetik ağırlığından bağımsız olarak
ek güvenlik sağlar. O nedenle tetik ağırlığının artırılması, tabancayı tam kurulu tabanca kadar 
güvenli hale getirmez diye düşünüyorum.
Ayrıca,yarı kurulu tetik sistemine sahip bir tabanca almak varken,niye tam kurulu tetik sistemine
sahip bir tabanca alıp, tetik ağırlığı arttırılsın? 
Görev icabı kendisine istemeden verilmiş şahısların da, tabancanın genel yapısını ve mekanizmalarını
göz önüne almadan tetik ağırlığıyla oynamasını pek sağlıklı bulmuyorum.
Saygılarımla

[ceycey]

Saim Alper Erdem üstadın 1 Kasım 2022 tarihli yazısı.Çok güzel anlatmış.

Neden Hep İğne Vuruşlu?

Neredeyse son elli yıldır yapılan tabancaların kısm-ı küllii… İğne vuruşlu…
Hemen hemen hepsi de plastik gövdeli…
Neden…
Eksperlerin cevabı… “E… İğne vuruşlu daha az maliyetli… Ondan”…
Yanlış mı…
Değil… Her şartta… Müstakil ateşleme iğnesi… Bir… Yayı… İki… İğne tutucu… Üç… Fazladan üç parça ekstradan… Zorunlu… Yapmazsan çalışmaz…
E… Bu üç parçanın yapımı çok mu pahalı… Çok mu zor…
Hiç de bile… Ciklet parası… Lakin… Tabii… Sayısı çok olunca yekun tutuyor… İşletme ekonomisi… Malum…
Şimdi…
İğne vuruşun tercihini yalnızca bu ekonomiye bağlayanlar varsa… Bir bardak iyice soğuk su içsinler…
Esas sebebi anlayabilmek için… Şöyle… Taaa kırk yıl kadar geriye… Avusturyalı kornişçinin plastik tabancasının şavkının iyice parlamaya başladığı zamanlara gitmek lazım…
Burası çok önemli...
Neydi bu tabancanın özelliği…
Kornişçi… Hangi tasarımcı yahut tasarımcılara yaptırmışsa… Harika bir ateşleme tertibatı çıkartmış… Bir tetik… Tetiğe bağlı bir tetik kolu… Bu kolun üzerinde onunla yekpare bir takılma yahut kurma dişi ve… Sürgü üzerinde kapsüle vuruşu sağlayan… Kendi güç verme yayını taşıyan bir ateşleme iğnesi… Bir de her atış sonrası tetikle iğnenin irtibatını açıp kapatan… Yana hareketli irtibat kesici… Tümü topu… Hareketli dört parça… Alınan patent de bu düzenek üzerine…
Tetik ve ona bağlı tetik kolu aynı yönde hareketli ve… Üzerindeki takılma dişiyle normalde arkada duruyor… Diğer tabancalarınki öyle değil… İleride… Sürgü geri gidip öne dönerken… İğne takılma dişine takılarak tetiği öne itiyor ve yarı kurulmuş halde plastik bir altlığın üzerine alıyor… Öne gidemez… Düşse… Darbe alsa bile… Aşağı hareket edip irtibattan kurtulamaz… Tam güvende… Yarı kurulu iğnenin bu altlık üzerinde…Takılma dişinden kurtulması için… Tetiğin iyice arkaya çekilip… Bu altlığın üzerinden alınması gerekiyor… Birazcık daha geriye çekilince de iğne tam kuruluyor… Kurtulup kapsüle vuruyor… Tetiğe bağlı takılma dişini iğneyle bağlantıdan aşağı alan… Basit… Yaprak yaydan bükme bağlantı kesicinin ona temas eden eğimli bir rampası… Sürgü geriye giderken de bu irtibat kesici… Sürgünün altındaki bir rampayla yana itilip tetik kolunu… Sürgü geri dönüşünde tekrardan iğne ayağıyla bağlantı kursun diye serbest bırakıyor… Diğer tabancalarda bu serbest bırakma işi… Yana değil aşağı… Bunda yana… Neden… E… Tetik kolu ve takılma dişi tek parça… Aşağı alınırlarsa sürgü ileri gidip yerine oturana kadar öylece aşağıda kalıp… İğne ayağıyla irtibatı kaçıracak…
Şimdi…
Kornişçi tabancası bu kadar basit… Bu kadar da güvenli… Atım yatağı dolu taşınsa bile… Tetiğe ilişilmedikçe patlamayacak… Olabilecek en az parçalı… Sağlam… Aşırı ekonomik yapımda… Ve de en önemlisi… İĞNE VURUŞLU…
Patenti de bu ateşleme tertibatı üzerine… Yirmi yıl korumalı…
Pazarı da almış gidiyor… Mutaassıp Amerikalılar’a bile horozlu 1911 modellerini unutturmuş...
Diğer üreticiler ne yapsın… Öyle oturup karşıdan bakamazlar… Adam malı götürüyor…
Tetik grubunu taklit edemezler… Patent koruması ve kornişçinin saldırmaya alesta… Azgın avukatları var…
Mecburen… Benzer bir şeyler yapacaklar…
Benzerlikler de ne… Hani… Şöyle en göze çarpanlar…
Bir… Plastik gövde…
İki… Ateşleme grubunun… İĞNE VURUŞLU olması…
Ne plastik gövde… Ne de genel anlamda… İğne vuruşun patenti yok… Kornişçinin iğne vuruşunun aynı olması gerekmez…
O zaman…
Hobaraa… Tüm pazar pastasından dilim koparmak isteyenler…
Plastik gövdeli… İğne vuruşlu tabanca yapımına…
Parça adedi kornişçiden fazlaymış… Olsun…
Onun kadar güvenli değilmiş… O da olsun…
Ateşleme tertibatının... Onun gibi yapımı ekonomik de değilmiş… Ne gam… Plastik gövde ekonomiyi alasından sağlıyor zaten…
Kim bilecek… Kaç kişi açıp da tabancanın içindeki parçaları sayacak… Yapımının kaç para olduğunu hesaplayacak… Güvenli olup olmadığına bakacak… Kime ne…
Ha… Horoz vuruşlu yapmak serbest… Satabilen buyursun…
Plastik gövdeli ve de iğne vuruşlu mu…
Tamam… Getir… Müşteri hazır…
…
Bundan…

Saygılar.

[Sabri]

S. Alper Erdem üstada sn. sentinel'in sorusunu ilettim. Yanıtı şöyle:

Konu... "Tüm yeni nesil iğne vuruşluların... Her yerde tetik ağırlığı ve iğne otomatik bloğu olması halinde aynı güven seviyesinde olması gerektiğini" dikte eden yanlış bir anlaşılma...  "

Yarım kurulu" darbe elemanını daha güvenli kılan... İğnenin boşalması halinde... Daha küçük şiddette vuruş çıkaracağı gerçeğine ek olarak... Yarım kuruludan tam kuruluya giderken... Darbe ve düşüşlere karşı mutlak güven veren bir platformdan da uzaklaşmasıdır"...  Glock'ta bu platformun adı... Plastik güvenlik rampasıdır... Aynı platform CZ10 ve Steyr M serisi tabancalarda... Çelik bünyede mevcuttur...  Bu tabancalar... Darbe ve düşüşlerde... "Kurulu... Ateşe hazır halini terk etmezler... 

Yapılanmaları iyi muhafaza edilirse... Silah sahibi... Darbe alan... Düşen tabancasını eline alıp sadece tetiğe asılıp ateşleyebilir... Otomatik iğne bloğu bu tabancalarda... Sürgünün bir şekilde gövdeden ayrılması halinde ateşlemeye engel olmak içindir...  

Tam kurulu iğne ateşlemeli tabancalarda... Kurulu darbe elemanının darbe güvenliği...Sadece otomatik iğne bloğudur... Silah düşme ve darbe alma durumunda iğne kurtulur... Lakin otomatik bloğa takıldığından ateşleme olmaz... Fakat... Tabancanın... Kurulu... Ateşe hazır hali kaybolur... Sahibi... Düşen... Darbe alan silahını sadece tetiği çekerek ateşleyemez... Yeniden kurmak zorundadır...  Tüm alemde... Glock'a muadil olduğu söylenen tam kurulu iğneli tabancaların ortak aldatmacası budur.  Sağlıklarla kalın...

[sentinel]

Görev icabı kendisine istemeden verilmiş şahısların da, tabancanın genel yapısını ve mekanizmalarını
göz önüne almadan tetik ağırlığıyla oynamasını pek sağlıklı bulmuyorum.
Saygılarımla

Görev icabı ihale usulüyle temin edilen tabancaların tetik ağırlıkları şartnamelerle belirleniyor. Sonradan bireysel olarak tetik ağırlığıyla oynanmasını kastetmemiştim, kendimi tam ifade edemedim. Şu an kullanımda olan iki modelden biri tam kurulu iğneye sahip TP9, diğeri ise yarı kurulu iğneye sahip SAR9 olduğundan, aklımı kurcalayan bir soruydu. Şahsen yarı kurulu iğnenin ezildikçe artan, değişken ağırlığı yerine tam kurulu iğnenin her seferinde aynı ağırlıkta ve net karakterini tercih ederim. Cevabınız için teşekkür ederim.

S. Alper Erdem üstada sn. sentinel'in sorusunu ilettim. Yanıtı şöyle:

Konu... "Tüm yeni nesil iğne vuruşluların... Her yerde tetik ağırlığı ve iğne otomatik bloğu olması halinde aynı güven seviyesinde olması gerektiğini" dikte eden yanlış bir anlaşılma...  "

Yarım kurulu" darbe elemanını daha güvenli kılan... İğnenin boşalması halinde... Daha küçük şiddette vuruş çıkaracağı gerçeğine ek olarak... Yarım kuruludan tam kuruluya giderken... Darbe ve düşüşlere karşı mutlak güven veren bir platformdan da uzaklaşmasıdır"...  Glock'ta bu platformun adı... Plastik güvenlik rampasıdır... Aynı platform CZ10 ve Steyr M serisi tabancalarda... Çelik bünyede mevcuttur...  Bu tabancalar... Darbe ve düşüşlerde... "Kurulu... Ateşe hazır halini terk etmezler... 

Yapılanmaları iyi muhafaza edilirse... Silah sahibi... Darbe alan... Düşen tabancasını eline alıp sadece tetiğe asılıp ateşleyebilir... Otomatik iğne bloğu bu tabancalarda... Sürgünün bir şekilde gövdeden ayrılması halinde ateşlemeye engel olmak içindir...  

Tam kurulu iğne ateşlemeli tabancalarda... Kurulu darbe elemanının darbe güvenliği...Sadece otomatik iğne bloğudur... Silah düşme ve darbe alma durumunda iğne kurtulur... Lakin otomatik bloğa takıldığından ateşleme olmaz... Fakat... Tabancanın... Kurulu... Ateşe hazır hali kaybolur... Sahibi... Düşen... Darbe alan silahını sadece tetiği çekerek ateşleyemez... Yeniden kurmak zorundadır...  Tüm alemde... Glock'a muadil olduğu söylenen tam kurulu iğneli tabancaların ortak aldatmacası budur.  Sağlıklarla kalın...

Bu müthiş bir cevap, aydınlandım resmen. Cevabın sahibi Sayın Alper Erdem beye ve vesile olduğunuz için size teşekkür ederim.

Saygılarımla.

[Sabri]

Bu müthiş bir cevap, aydınlandım resmen. Cevabın sahibi Sayın Alper Erdem beye ve vesile olduğunuz için size teşekkür ederim.

Sn sentinel, devamında Alper üstad şöyle bir yanıt yazdı bana:

Tetik ağırlığının artırılması mutlaka güvenliği bir nebze artırır...  Lakin... Çok bilinmeyen bir gerçek vardır...

 "Atalet ortamında yayların gücü... Teraziye verdiği ağırlığı kadardır"...  

Yani...  Düşen veya darbe alan silahta tetiğin ağırlığı... Ancak yayın ağırlığı kadar bir karşı kuvvete muhatap olacaktır...  

Mutlaka elastikiyet sınırlarının da bunda rolü olacaktır fakat... En üst sınırda bile istenenin olmayacağı bellidir...  

Ek olarak...  Çok ağır tetiklerin de arzu edilir şey olmadığı barizdir.

Alper üstad yaşça ileri olduğu için yazdıkları biraz eski dil gelebilir. Ancak günümüzde tabanca konusunu ve kinetik tüfek sistemini en iyi bilen üstadlardandır. Linkedin de kendi sayfasında takip edebilirsiniz

Saygılar

[Bvrak]

Sayın üstadlar, buradan bakınca P320 nin sıkıntısı neydi tasarımda acaba

[Sabri]

Sayın üstadlar, buradan bakınca P320 nin sıkıntısı neydi tasarımda acaba

Saim Alper Erdem üstat Linkedin sayfasında bu soruya şöyle yanıt vermiş:

Amerikan Ordusu’nun yeni kadro tabancasının… Kabulü ardından dört ay geçmeden… Yere düşünce ateş aldığı… Mahkeme kaydıyla belgelenmiş…

-30 dereceyle düşerek…
Bir de arkasına sağlam bir darbe alınca…
Tabanca… Moda olan… İğne vuruşlu… Plastik gövdelilerden…

Lakin…
Bu tip tabancaların hepsinde mevcut “Tetik içi tetik”… Yani… Tetik otomatik güvenliği bu tabancada yok…
Tabanca… Dört kişilik bir tasarım ekibinin eseri… Tetik ve tetik çekişini takılma dişine ileten… Tetik kolu… Bunda ters istikamette çalışıyor… Tetik arkaya… Kol öne… Buna benzer yapılanma… “Springfield XD” modelinde var… Ancak o tabancada tetik içi tetik mevcut… Tetiğin istem dışı hareketinde… İç tetik…Gövdeye yaslanıp tetik hareketinin ateşlemeye varmasına engel oluyor… P320 tanımlı Amerikan Ordusu yeni kadro tabancasında… Bu güvenlik yok…

Neden…

Tasarım ekibi… Ters yönde çalışan tetik ve tetik kolunun… Düşme… Darbe alma benzeri atalet ortamlarında… Eksen alt ve üstünde terazi gibi çalışıp… Tetiğin geriye hareketini… Tetik kolunun aynı yönde hamlesiyle mas edeceğini mi düşünmüş… Meçhul…

Öyle bile olsa…
Tetik arkaya gitmekte özgür… Lakin…
Tetik kolu… Yapılanmada arkaya gidebilecek gibi değil… Geri seyahat… İç aksam engelleriyle kapalı…

E… Nasıl olacak terazilenme şimdi…
Dahası…
Tetik çelikten ve kütlesi hatırlıca…

Daha da ötesi… İç aksam… İğneyi kurulu tutan “Takılma dişi”… İğne ve onu sürgü içinde tutan “İğne kaidesi”… Bu kaide içinde meskun “İğne otomatik güvenlik levyesi”… Alt gövdede… Çelik karkas içinde bu levyeyi tetik çekişiyle etkilendiren “İğne otomatik güvenlik itici mahmuzu”… Hep… Müstakilen hareket edebilir özellikte ve… Hörmetlice kütlede…

Tüm bu aksam… Düşüş ve darbelerde… Ataletleriyle… Kendi başlarına… Diğer parçalara iletilecek hareketler oluşturmazlar mı…

Bunlara ilaveten…
Dörtlü tasarım ekibinin eklediği…
Tabancanın sahra sökümünde… Boşa tetik çekilmesin diye… Sürgü arkaya alınıp da şarjör çıkarılınca… Ve de sökme mandalı doksan derece aşağı çevrilince… Şarjör yuvasını aşıp arkaya… Takılma dişine kadar uzanıp onun içine yerleşen yan çıkıntısıyla… Oturduğu eğimli rampada ilerleyip… Takılma dişini iğne ayağıyla irtibattan alan… Ağırca bir kol var… “Sökme güvenlik kolu”… https://patentimages.storage.googleapis....303936.pdf
Bu kol… Sökme mandalına sadece yay zoruyla temas ediyor… Şarjör alındığında… Düşüşlerde… Arkaya gidip… Takılma dişiyle iğne irtibatını kesip… Uygun diğer aksamın da eylemsizlikleriyle verecekleri mesaide… Tabancayı ateşlemekte özgür…
Tasarım ekibi bunları düşünmemiş mi…

Düşünmediği gün gibi ortada… Tabanca düşmüş… Patlamış…
Şikayet ayyuka çıkınca… Tasarım ekibi…
Ne yapmış…

Ateş kontrol birimindeki… Tüm hareketli aksamın ağırlıklarını azaltmış…
Daha önce olmayan… Sürgü hareketiyle çalışan bir bağlantı kesici koymuş…

Bir de…
Takılma dişine… Ana dişten kurtulmayı başaran iğne ayağının… İğne yolu üzerinde takılmayı tercih edebileceği ikinci bir diş açmış…
E… Şimdi bu dişe… Nasıl olur da ezerek tetik çekişle ana dişten kurtulan iğne ayağı takılmaz… Horozlulardaki gibi… Her iki diş de aynı çenber üzerinde değil… Yedek olanı… Daha küçük çaplı çenberde ve… İğne ayağı doğrusal olarak hareket ediyor…https://patentimages.storage.googleapis....7353A1.pdf
Tasarım ekibi… Daha da öte…
Şarjör alınınca… Düşecek yahut darbe alacak bir tabancada rahatlıkla arkaya gidip takılma dişini iğneyle irtibattan alacak “Sökme güvenlik koluna” hiç mi hiç ilişmemiş… Öylece bırakmış…

Eh…

Fabrikaya yollanıp… Güncellenmiş tabancalardan halen bazı bazı… “Tetiğe dokunmadan patlama” haberleri geliyormuş…

E… Yani…

[ceycey]

Nette gezinirken tesadüfen gördüm.Osman Ortaç üstat 2015 İDEF Fuarı sırasında Lupus
üstadı yakalamış,Glock 17 kesit modeli üzerinde safe action sistemini ve emniyet mekanizmasını
anlattırıyor.Çok anlaşılır ve yararlı bir video olmuş. Sn.lupus'u da özlemiştik.