Kalp Masajı (CPR) nedir? Neden çok önemlidir? Nasıl Yapılır?

[Ömer Faruk]

KALP MASAJI (CPR) NEDİR? NASIL YAPILIR? NEDEN ÇOK ÖNEMLİDİR?

KALP MASAJI NEDİR?
Kalp masajı, bir kişinin kalbi durduğunda (kardiyak arrest) yeniden çalıştırılmasına veya dolaşımın sağlanmasına yardımcı olmak için yapılan bir ilk yardım müdahalesidir. Kalp masajı, göğüs kafesine dışarıdan ritmik baskılar yaparak, kalbin kan pompalama işlevini geçici olarak taklit eder. Bu işlem, oksijenlenmiş kanın beyin ve hayati organlara ulaşmasını sağlar.

CPR (Si Pi Ar) olarak isimlendirilir. CPR açılımı, İngilizce'de Cardiopulmonary Resuscitation anlamına gelir. Türkçeye Kardiyopulmoner Resüsitasyon olarak çevrilir.

Cardio: Kalp
Pulmonary: Akciğer
Resuscitation: Hayata döndürme, canlandırma


NEDEN ÇOK ÖNEMLİDİR?
Beyin Hasarını Önler: Kalp durduktan sonra oksijenlenmiş kan akışı kesilir. Beyin, oksijensiz ortama çok hassastır ve 4-6 dakika içinde hasar görebilir. Kalp masajı, bu süreyi uzatarak hayati organlara oksijen gitmesini sağlar. İşlemin adı kalp ve akciğeri içerse de asıl amaç beyni oksijenlendirmektir. Hatta Cardiopulmonary Resuscitation ismi, bir çok uzman tarafından Cardiopulmonary-cerebral resuscitation (CPCR) (cerebrum: beyin) olarak adlandırılır. 

Hayatta Kalma Şansını Artırır: Kalp masajı, özellikle defibrilasyon gibi ileri müdahaleler için zaman kazandırır. Acil sağlık ekibi gelene kadar yapılan doğru bir kalp masajı, kişinin yaşama şansını önemli ölçüde artırır.

Kan Dolaşımını Sağlar: Kalp masajı sırasında uygulanan baskılar, kanın vücutta dolaşmasını sağlayarak organların hayatta kalmasına yardımcı olur.

Kaliteli uygulanan bir kalp masajı ile profesyonel destek gelene kadar kişinin hayatta kalmasını sağlamak mümkündür. Bu nedenle mutlaka bilinmelidir.

NASIL YAPILIR?
Buraya sağlık bakanlığı sitesinden aldığım temel yaşam desteği yazısını bırakıyorum. Bunun üzerinden bir kaç konuya dikkat çekmek istiyorum.

-------------------------------

YETİŞKİNLERDE DIŞ KALP MASAJI VE YAPAY SOLUNUMUN BİRLİKTE UYGULANMASI
1- Kendisinin ve hasta/yaralının güvenliğinden emin olunur,
2- Hasta/yaralının omuzlarına dokunup  “iyi misiniz?” diye sorularak bilinci kontrol edilir; eğer bilinci yok ise:
3- Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır; 112 aratılır;
4- Hasta/yaralı sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır,
5- Hasta/yaralının yanına diz çökülür,
6- Hasta/yaralının boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır,
7- Hasta/yaralının ağız içi kontrol edilir; görünen yabancı cisim var ise çıkartılır,
8- Hava yolunu açmak için bir el hasta/yaralının alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine yerleştirilir,
9- Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik gelecek şekilde alından bastırılıp, çeneden kaldırılarak baş geriye doğru itilir; hastaya baş geri çene yukarı pozisyonu verilir,
10- Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle 10 saniye süre ile kontrol edilir:
     ·Göğüs kafesinin solunum hareketlerine bakılır,
     ·Eğilip, kulağını hastanın ağzına yaklaştırarak solunum dinlenirken diğer el göğüs üzerine hafifçe yerleştirilerek hissedilir.
11- Hasta/ yaralının solunumu yok ise,
12- Çevrede başka kimse yok ve ilkyardımcı yalnız ise, kendisi 112’yi arar,
13- Hasta/ yaralıya kalp basısı uygulamak için göğüsün merkezine bir elin topuğu yerleştirilir  (göğüs kemiğinin alt yarısına),
14- Diğer el bu elin üzerine yerleştirilir,
15- Her iki elin parmakları birbirine kenetlenir,
16- Ellerin parmakları göğüs kafesiyle temas ettirilmeden, dirsekler bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur,
17- Göğüs kemiği 5 cm aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır,
18-  Baş geri çene yukarı pozisyonu tekrar verilerek hava yolu açıklığı sağlanır,
19- Alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmağını kullanarak hasta/ yaralının burnu kapatılır,
20- Normal bir soluk alınır, baş geri çene yukarı pozisyonunda iken hasta/yaralının ağzını içine alacak şekilde ağız yerleştirilir,
21- Hasta /yaralının göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir,
22- Hasta/ yaralıya 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır, (30;2)
23- Temel yaşam desteğine hasta/yaralının yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.


ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) DIŞ KALP MASAJI VE YAPAY SOLUNUMUN BİRLİKTE UYGULANMASI
1- Kendisinin ve çocuğun güvenliğinden emin olunur,
2- Çocuğun omuzlarına dokunup  “iyi misiniz?” diye sorularak bilinci kontrol edilir; eğer bilinci yok ise:
3- Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır; 112 aratılır;
4- Çocuk sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır,
5- Çocuğun yanına diz çökülür,
6- Çocuğun boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır,
7- Ağız içi gözle kontrol edilir; hava yolu tıkanıklığına neden olan yabancı cisim var ise çıkartılır,
8- Hava yolunu açmak için bir el hasta/yaralının alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine yerleştirilir,
9- Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik gelecek şekilde alından bastırılıp, çeneden kaldırılarak baş geriye doğru itilir; çocuğa baş geri çene yukarı pozisyonu verilir,
10- Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle 10 saniye süre ile kontrol edilir:
     ·Göğüs kafesinin solunum hareketlerine bakılır,
     ·Eğilip, kulağını hastanın ağzına yaklaştırarak solunum dinlenirken diğer el göğüs üzerine hafifçe yerleştirilerek hissedilir.
11- Solunum yok ise; alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmağını kullanarak çocuğun burnu kapatılır,
12-Baş geri çene yukarı pozisyonunda iken çocuğun ağzını içine alacak şekilde ağız yerleştirilir,
13- Çocuğun göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir,
14- Kalp basısı uygulamak için göğüsün merkezine bir elin topuğu yerleştirilir,  (göğüs kemiğinin alt yarısına)  (çocuk yetişkin görünümündeyse yetişkinlerde olduğu gibi iki el ile kalp basısı uygulanır ),
15- Elin parmakları göğüs kafesiyle temas ettirilmeden, dirsek bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur,
16- Göğüs kemiği 5 cm aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır,
17- Çocuğa 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır (30;2) ,
18- İlkyardımcı yalnız ise;  30;2 göğüs basısının 5 tur tekrarından sonra 112’yi kendisi arar,
19- Temel yaşam desteğine çocuğun yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.


BEBEKLERDE (0–12 AY) DIŞ KALP MASAJI VE YAPAY SOLUNUMUN BİRLİKTE UYGULANMASI
1- Kendisinin ve bebeğin güvenliğinden emin olunur,
2- Ayak tabanına hafifçe vurarak bilinci kontrol edilir; eğer bilinci yok ise,
3- Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır; 112 aratılır;
4- Bebek sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır,
5- İlkyardımcı temel yaşam desteği uygulayacağı pozisyonu alır (yerde uygulama yapacak ise diz çöker, masa v.b. yerde uygulama yapacak ise ayakta durur),
6- Bebeğin boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır,
7- Ağız içi gözle kontrol edilir; hava yolu tıkanıklığına neden olan yabancı cisim var ise çıkartılır,
8- Hava yolunu açmak için, bir el bebeğin alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğine koyulup baş hafifçe yukarı geri itilerek eğilir, baş geri çene yukarı pozisyonu verilir,
9- Bebeğin solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle 10 saniye süre ile kontrol edilir:
       ·Göğüs kafesinin solunum hareketlerine bakılır,
       ·Eğilip, kulağını hastanın ağzına yaklaştırarak solunum dinlenirken diğer el göğüs üzerine hafifçe yerleştirilerek hissedilir,
10- Solunum yoksa ağız dolusu nefes alınır ve ağız bebeğin ağız ve burnunu içine alacak şekilde yerleştirilir,
11-Bebeğin göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 solunum verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir,
12- Kalp basısı uygulamak için bebeğin (iki meme başının altındaki hattın ortası göğüs merkezini oluşturur) göğüs merkezi belirlenir,
13- Bir elin orta ve yüzük parmağı bebeğin göğüs merkezine yerleştirilir,
14- Göğüs kemiği 4 cm aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır,
15- Bebeğe 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır (30;2) ,
16-  İlkyardımcı yalnız ise;  30;2 göğüs basısının 5 tur tekrarından sonra 112’yi kendisi arar,
17- Temel yaşam desteğine bebeğin yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.


------------------------------


Burda bi kaç önemli noktaya dikkat çekmek istiyorum.

1- Ambulansı aramak ve adres tarifini iyi yapmak sanıldığından daha çok hata yapılan bir durumdur. Eğer ortamda temel yaşam desteğine ihtiyaç duyan birisi varsa ve orda bulunan bir kişi şahsın yanına gidip temel yaşam desteğine ihtiyaç duyduğuna kanaat getirirse, yapacağı en büyük hatalardan biri "ambulansı arayın" diye bağırmak olur. Çünkü böyle bir komut, ortamdaki kişiler tarafından "nasıl olsa biri aramıştır" diye bir düşünceye sebep olabilir. Ve kimse ambulansı aramayabilir. Bunun çokça örneği mevcuttur. Bu nedenle temel yaşam desteği yapan kişi, kafasını kaldırıp, gözüne birini kestirdikten sonra gözlerinin içine bakıp eli ile o kişiyi işaret ederek "Sen! 112'yi ara!" diye direkt komut vermelidir. 
112'yi arayan kişi, genel bilgi verdikten sonra iyi bir adres tarifi yapmalıdır. Çevrede göze çarpan yapıları kullanmalı, şehirler arası yolda ise yol kenarındaki tabelalardan yardım almalıdır. 112'nin hiç aranmaması ve yanlış/eksik adres tarifi yapılması, ambulansın gecikmesindeki en önemli sebeplerdendir. Ve sanıldığından çok daha fazla görülür.

2- Kalp masajını bilen herkes olaya dahil olmalıdır. Kaliteli kalp masajı yapmak zordur. Kişiyi yorar. Yüksek kondisyonlu sporcular arasında yapılan çalışmalarda, 5-6 dk sonra kalp masajının kalitesinin düştüğü gözlenmiştir. Bu nedenle her iki dakikada kalp masajı yapan kişinin değişmesi faydalı olacaktır.

3- Kalp masajı sürekli olmalıdır. Kalp masajı yapılırken kan akışı yavaş yavaş hızlanır. Bisiklet sürerken ilk pedallarda güç fazla hareket yavaş olur, bisiklet hızlandıkça pedal çevirme rahatlar, hız sürekli hale gelir. Benzer durum kan akışı için de geçerlidir. Kalp masajında da masajın sürekli olması önemlidir. Çünkü kan akımına belli bir hız kazandırdıktan sonra durulursa kan akış hızı çabucak düşecek ve başa dönülecektir. Bu da kalp masajının kalitesini düşürür. 

4- Temel yaşam desteği ve ilk yardım bilgisi sanıldığı kadar zor değildir. Herkes mutlaka bilmelidir. Okuyarak öğrenmek tabi ki önemlidir fakat mutlaka pratik uygulamalar yapılmalıdır. Bu nedenle bir kursa katılmak, bu işin sertifikasını almak, zaman zaman bilgileri tazelemek amacı ile kursa tekrar katılmak önerilir. 


Aşağıya izlemesi çok keyifli videolar bırakıyorum. Videolarda nefes vermeseniz de olur diyorlar. Suni teneffüs işi bir çok kişiyi ilk yardımdan uzaklaştıran bir durumdur. Ve evet, en önemlisi kaliteli ve sürekli kalp masajıdır. En azından bu yapılmalıdır.





(Bu videonun Türkçe alt yazılısını bulamadım)





Bu da Uluslararası Acil Servis marşı olarak kabul edilen, kalp masajının ritmini belirleyen parça. 
Stayin Alive




Saygılarımla...

[blacksea]

Videolarda nefes vermeseniz de olur diyorlar. Suni teneffüs işi bir çok kişiyi ilk yardımdan uzaklaştıran bir durumdur. Ve evet, en önemlisi kaliteli ve sürekli kalp masajıdır. En azından bu yapılmalıdır.

Elinize sağlık, çok faydalı konu.

Daha önce ilk yardım kursuna katıldığımdan bahsetmiştim. Yukarıdaki tespitiniz bir anımı hatırlattı:

Kursta sırayla maketin başına geçiyoruz, kalp masajı ve suni teneffüsü deneyimleyeceğiz. Bir kutu ıslak mendil aldık önceden, sırası gelen maketin ağzını silip, ıslak mendille kapatıyor. Katılımcı hanım ablalardan biri dedi ki: ''Iyy ben yapmayayım, zaten bunu öğrensemde kocamdan başkasına yapamam '' 

[sentinel]

Böyle bir durumda kalırsanız yardım isteyeceğiniz kişiyi seçtikten sonra direkt adını sorup talimatları adı ile beraber vermenizi tavsiye ederim. Topluluk içinde yaşanan olaylarda 'sorumluluk devri' denen psikolojik bir olgu ortaya çıkabilir ve şahıs olarak işaretlenmedikçe sorumluluğu ''başkası yapar nasıl olsa'' düşüncesi ile herkes diğer kişilere devretmeye meyilli olabilir.

[Ömer Faruk]

blacksea

Elinize sağlık, çok faydalı konu.

Daha önce ilk yardım kursuna katıldığımdan bahsetmiştim. Yukarıdaki tespitiniz bir anımı hatırlattı:

Kursta sırayla maketin başına geçiyoruz, kalp masajı ve suni teneffüsü deneyimleyeceğiz. Bir kutu ıslak mendil aldık önceden, sırası gelen maketin ağzını silip, ıslak mendille kapatıyor. Katılımcı hanım ablalardan biri dedi ki: ''Iyy ben yapmayayım, zaten bunu öğrensemde kocamdan başkasına yapamam '' 

Hocam valla haksız değil. Tabi ki ilk bakışta "hayati bir durumda böyle düşünülmez" denilebilir. Ama insanlar ister istemez geri durabiliyor. Bu konuda günlük hayatın gerçeklerini göz ardı etmemek lazım. Evet suni teneffüs önemli. Lakin özellikle yetişkinlerde asıl önemli olan kalp masajı. Suni teneffüs olmasa bile ciddi faydaları olduğunu biliyoruz. 

sentinel

Böyle bir durumda kalırsanız yardım isteyeceğiniz kişiyi seçtikten sonra direkt adını sorup talimatları adı ile beraber vermenizi tavsiye ederim. Topluluk içinde yaşanan olaylarda 'sorumluluk devri' denen psikolojik bir olgu ortaya çıkabilir ve şahıs olarak işaretlenmedikçe sorumluluğu ''başkası yapar nasıl olsa'' düşüncesi ile herkes diğer kişilere devretmeye meyilli olabilir.

Hocam bu durum gerçekten çok ilginç ve öyle 1-2 münferit olay da değil. O kadar sık yaşanıyor ki. Dediğiniz gibi sorumluluk devri yaşanıyor. Telafi edilemeyecek sonuçlara sebep olabiliyor.
Hatırlıyorum acil stajındayken hocamız bu konunun üzerine çok uzun durmuştu. Yapılan çalışmalardan bahsetmişti. "Ambulans gecikti" haberlerinin neredeyse tamamında ambulansın çok geç arandığı veya yanlış/eksik adres tarifi yapıldığından bahsetmişti.
Bu nedenle özellikle birini seçmek ve görevlendirmek, talimatları net bir şekilde vermek, adres tarifini doğru şekilde yapmak sanıldığından çok çok daha önemli.