.410/36 AR-15 ve AK-47 Platformu Tüfekleri Almak Doğru mu? Nasıl Kullanılır?

[DempseyRoll]

Merhabalar. Bildiğiniz üzere sivil vatandaşlar olarak ülkemizde yivli AR veya AK platformu tüfekleri alamıyoruz. Çünkü bu tüfekler en az yarı otomatik olarak çalışmakta. Ülkemizdeki silah yasaları gereği sivil vatandaşlar yarı otomatik yivli tüfek sahibi olamaz. Tam otomatikler ise hem yivli hem yivsiz tarafında yasaktır. Bu durumda silah sever sivil vatandaşlar olarak AR veya AK kullanmak istediğimizde .410 çap tercih ediyoruz.

Peki neden bu çapı tercih ediyoruz? Bu tüfekler yivli AR/AK'ler ile aynı şekilde mi çalışıyor? Bu tüfekler güvenilir mi? Bu tüfekler neden sürekli sıkışma yapıyor? Bu tüfekleri modifiye edebilir miyiz? Bu sorulara bu platformun bir kullanısı olarak elimden geldiğince yanıt vereyim.

AR / AK tüfekleri neden .410 tercih ediyoruz?

Bunun nedeni halk arasında ''36 kalibre'' diye tabir edilen .410 çapın hissiyatının 5.56 ve 7.62'ye yakın olması. AR / AK platformları istisnalar dışında bu çaplarda kullanılıyor ve .410 gerek mermi çapının gerek barut ölçüsünün benzerliğinden dolayı bu çaplara tahribat yönünden olmasa bile hissiyat (Tepme, şahlanma) yönünden oldukça benziyor. Örneğin siz bir AR platformunu .410 değil de 12 gauge olarak kullandığınız zaman o klasik piyade tüfeği hissiyatını alamıyorsunuz, çünkü tüfeğin tepmesi ve şahlanması çok daha güçlü oluyor.

---

---

---

Bu tüfekler yivli AR/AK'ler ile aynı şekilde mi çalışıyor?

Çok benzerler ancak %100 aynı diyemeyiz. Kesinlikle farklılıklar var. AR tarafında genelde Direct Impingement ve Gaz Pistonu sistemleriyle karşılaşıyoruz. Görsellerle örneklendirelim.

  
(görsellere sağ tıklayıp yeni sekmede açarak büyütebilirsiniz)

Soldaki görselde gördüğünüz üzere bir gaz tüpü vasıtasıyla gazın mekanizmaya ulaştığını görüyoruz. Sağdaki görselde de aynı işlemin farklı olarak bir piston vasıtasıyla yaşandığını görüyoruz. Hatta Amerikalı vatandaşların bu sistemlerden hangisinin daha verimli olduğuna dair tartışmalarına sürekli rastlamaktayız. Bizim .410 AR-15'lerde ise durum farklı;

 
(görsellere sağ tıklayıp yeni sekmede açarak büyütebilirsiniz)

Buradaki görsellerde ise .410 AR-15'in gaz pistonu sistemini görmekteyiz. İç içe geçmiş pistonlar aynı 12ga gazlı av tüfeklerinde olduğu gibi yaylanarak mekanizmayı hareket ettirmekte. E tabi standart AR'lerdeki gibi güzel gözükmediği aşikar. 

Bu piston sistemi farklılığın sebebi büyük oranda yine av tüfeği fişeği kullanılmasından kaynaklı olarak olası bir gaz kanalının çok daha çabuk tıkanacağına ve tüfeğin de daha sık tutukluluk yapmasına sebep olacak olmasındandır diye düşünüyorum. Sağdaki görselde gördüğünüz üzere son temizlikten itibaren sadece 30 atış yapılmasına rağmen pistonun içinin yavaş yavaş barut artıklarıyla dolduğunu görüyoruz. Bu sayı sadece 300'lere ulaştığında dahi pistonun içinin temizlenmesi şart oluyor, aksi halde tüfek çalışmıyor. İşte av tüfeği fişekleri (Özellikle yerli markalar) bu kadar kirli çalışmakta. Şayet yerli av tüfeklerimiz arasında Utaş XTR-12 standart AR gaz pistonu sistemini kullanmakta ancak kullanıcı yorumları tüfeğin muadillerine göre daha sık tutukluluk yaşadığını göstermekte.

Tabi aynı zamanda standart AR gaz pistonu yerine bu tarz iç içe geçmiş yaylı bir piston sistemi belki de işçiliğinin daha kolay olmasından dolayı da tercih ediliyor olabilir.

     
(görsellere sağ tıklayıp yeni sekmede açarak büyütebilirsiniz)

(Soldaki görsellerde HK416 mekanizması, sağdaki görsellerde Aksa T14 mekanizması)

---

AK'de ise AR tarafına nazaran durum çok daha yivlilere benzer. Standart yivli AK'lerin aksine av tüfeği olan AK'lerde gaz odasına piston diski yerleştiriliyor, bu parça barut artığı pisliklerini tutarak gaz odasının çabuk kirlenmemesini sağlıyor. Bu durum Saiga ve VEPR marka AK av tüfeği klonlarında olduğu gibi Dağlıoğlu FD serisi ve Armsan RS-S1 tarafında da aynı şekilde devam ediyor.

 
(görsele sağ tıklayıp yeni sekmede açarak büyütebilirsiniz)

(Dağlıoğlu FD-47 gaz odası içerisindeki piston diski)


           
(görsellere sağ tıklayıp yeni sekmede açarak büyütebilirsiniz)

(Sırasıyla AK-74, Saiga-12, Dağlıoğlu FD47 mekanizması)

---

---

---

Bu tüfekler güvenilir mi, neden sürekli sıkışma problemi yaşanıyor?

Bu tüfekler maalesef güvenilir değiller, kesinlikle ev savunması veya avda kullanılamazlar. Bunu en başında belirtmekte fayda var.

Bunun en önemli sebebi bu platformlar zamanında tasarlanırken standart metal kovanlı fişekler için tasarlanmışlardır. Ancak ülkemizde av tüfeği fişeklerinin kovanının plastik olma zorunluğundan dolayı metal kovanlı fişekler kullanmak yasaktır. Plastik kovanlı fişekler ile maalesef metal kovanlardaki fişekler kadar basınç sağlanamıyor ve basıncın sağlanamaması nedeniyle de bu tüfekler pek çok kez kendini tekrar kurmayı, yani yarı otomatik olarak çalışmayı başaramıyor. Bununla birlikte bu tüfekler kutu şarjör (Dikey fişek haznesi) ile çalıştığından ve "şarjörlü" sistemin plastik kovanı ezmesinden kaynaklı tüfek besleme yaparken sıkışma problemleri yaşanmaktadır.

Şuanda 410 çapta yerli fişeklerimiz maalesef kalite standartının altında. Bu yüzden yerli fişek markaları ile bu tüfekleri kullanmanız ekstra zor. Eğer ki siz yerli fişek markaları yerine ithal fişekler kullanırsanız veya kendiniz ithal kalitesine yakın fişekler doldurup onları kullanırsanız bu sorunların büyük ölçüde önüne geçersiniz. Arka arkaya atışlar yapıp platformun keyfini çıkartırsınız ancak ne olursa olsun tüfeğiniz güvenilir hale gelmeyecektir. Unutmayın ki bir silahın en büyük özelliği sorunsuz çalışması, güvenilir olmasıdır.

Bu durumlardan hariç olarak atış sırasında yaşanan sıkışma durumları tüfeği söktükten sonra yapılan yanlış montaj işlemlerinden de kaynaklanabiliyor. Örneğin AR tarafında gaz piston kısmı söküldüğünde geri toplarken önce oring contayı, daha sonra üzerine yarım ay parçalarını takmanız gerekmekte. Oring contası yanlış takıldığında yeterli basınç sağlanamıyor ve fişekler sıkışıyor.

Fişek sıkışması durumu aynı zamanda tüfeğe yeterli temizlik yapılmamasından da kaynaklı olmaktadır. Bu tüfeklerin standart tüfeklere göre daha nazlı olduğunu ve av tüfeği fişeklerinin de standart fişeklere göre daha kirli çalıştığını tekrar tekrar hatırlatmakta fayda var. Kullanıcı tüfeğini her atıştan sonra, -ister 50 atım isterse 500 atım yapılsın- temizlemek zorunda ve bu temizlik bir süperpoze tüfeği temizlemek gibi değil, detaylı yapılmak zorundadır. Özellikle piston kısmındaki barut artıkları ve atım yatağındaki kurşun sıvamaları temizlenmek zorundadır, aksi hâlde tüfek sorun çıkartacaktır. Buraya bir örnek bırakayım;

.410 AR-15 Atım Yatağı Temizleme Videosu (Faruk Yürekli)

---

---

---

Bu tüfekler modifiye edilebilir mi?

Modifiyede ne kadar detaya indiğinize göre değişir. Eğer sadece dipçik, el kabzesi, çeşitli tutamaklar, gez-arpacık, red dot vs.  modifiyeleri yapmak istiyorsanız büyük oranda hepsini modifiye edebilirsiniz. Ancak tüfeklerin gövdeleri üzerinde yer alan tetik, mekanizma düşürücü, emniyet selektörü, şarjör düşürme mandalı vb. parçalara kadar detaylı değişimlere girişecek iseniz alacağınız tüfeğin Mil-Spec ölçü standartlarında veya ona yakın olması gerekmektedir. Çünkü aftermarket alacağınız bu parçalar büyük oranda bu ölçü standartlarına göre imal edilir.

Mil-Spec için kısaca ABD Ordu Standartları diyebiliriz, detaylı bilgi için yerli modifiye kanalı olan Sopmodtr'ye bakmanız daha faydalı olacaktır.

---

---

---

Kısaca kendi yorumumla özetleyecek olursam..

Eğer ilk defa av tüfeği alacaksanız, silahlar ile içli dışlı değilseniz, evde güvenlik için bir tüfek bulundurayım diyorsanız kesinlikle bu platformu tavsiye etmiyorum. Alın kendinize güvenilir marka bir 12ga (Mümkünse tüp şarjörlü) ve rahatınıza bakın. Ancak artık 2. 3. tüfeğinizi alacaksanız ve farklı tecrübeler yaşamak istiyorsanız o zaman tavsiye edebilirim. Alın, kaliteli fişekler kullanın, modifiye edip kişiseltirin, keyfini çıkartın. İnanın .410 AR / AK tüfekler ile atış yapmak çok keyifli. Hatta 10 atış yaptıktan sonra kendini özel harekatçı zannedenler bile var, siz de bundan mahrum kalmayın. (!) 

Çeşitli sosyal mecralarda bu tüfekleri alıp hayal kırıklığına uğrayan veya tam tersi bu tüfeklerin tam çöp olduğunu söyleyen çok fazla kişiye rastgeldiğimden dolayı bu konuda bir şeyler karalamak istedim. Yeni şeyler öğrendikçe ve silah firmalarımız güncellemeler yaptıkça ben de bu konuyu elimden geldiğince güncel tutmaya çalışacağım. Bu konuya yurtdışında yaşayan silah sever arkadaşlardan, ''gerçek AR / AK'' tecrübesi yaşamış forumdaşlardan da katkılar bekliyorum. Umarım ki ileride biz de .410 değil de yivli çaplarda olan AR ve AK'ler kullanacağız. Saygılar.

[DempseyRoll]

Konuya daha fazla görsel eklemek istemiştim ancak 10 görselden daha fazlasını ekleyemiyormuşuz forum kuralları gereği. Sağlık olsun.

[mertaltınkaya]

Öncelikle iyi günler.İlk defa yivsiz tüfeğe sahip olacak (genellikle hedef atıcılığı nadiren domuz avı) birisi için yerli benelli m4 klonlarımız uygun mudur? değil ise eğer ne önerirsiniz ? saygılarımla.

[ceycey]

Çok önemli bir konuyu anlaşılır bir şekilde anlatmışsınız. Bu tüfeklerin güvenilir olup olmadığı, sağlıklı çalışıp  çalışmadığı çok  tartışılıyor.
Eski forumun ilk yıllarında Safir çıkmıştı. Görünüşü mükemmel olan, her türlü modifiye yapılmasına müsait olan bu 36 çapındaki tüfek, bir anda inanılmaz satış rakamlarına ulaştı. Ben de hemen bir tane almıştım. Bir süre sonra yukarıda anlattığınız nedenlerden dolayı sorunları başladı. Şikayetler şikayetler...
Firma da sorunlarla başa çıkamadı, ben de bir iki atış denemesinden sonra neredeyse yarı fiyatına sattım.
Günümüzde de durumu farklı değil. Muhteşem görünüşleri olan, elinize aldığınızda AR/AK hissi veren tüfekler, atışlara başladıktan sora arızalarıyla gözden düşüyorlar. Siz de bir daha şarjörlü tüfek almamaya tövbe ediyorsunuz.
Ben de forumdaki arkadaşlara şunu tavsiye edebilirim: güvenlik veya av için tüfek alacaksanız, yarı-otomatik veya pompalı tüfek alın.(Öncelik yarı-otomatik)
"Görünüşü mükemmel olan, bir AR veya AK gibi duran, modifiye edebileceğim bir tüfeğim olsun,ama sadece atış için kullanayım." diyorsanız; bu tüfeklerden  alın.Piyasada her çeşidi var.

---

Konuya daha fazla görsel eklemek istemiştim ancak 10 görselden daha fazlasını ekleyemiyormuşuz forum kuralları gereği. Sağlık olsun.

Ben de siz söyleyince fark ettim. Hemen sayıyı arttırıyorum. Mesajınızı düzenleyebeilrsiniz.

[lenduha]

Bunu çok yerde söyledik, yazdık-çizdik. Bu şekilde tekrar hatırlatmanız güvel olmuş, ağzınıza sağlık.

Bu tür tüfekler silahla ilk kez tanışacaklar-tanıştıracaklar için güzel ve şık eğlencelikler... Ancak av fişeğinin doğasına ters olan yükleme ve tahliye metodunun getireceği sorunlarla da uğraşmayı göze almalısınız. Bunu baştan kabul edip, bir değil birden fazla sahip olmak ayrı bir zevk... İşin sorunlu olan tarafı bu tüfekleri çok ciddiye alıp, tüp şarjörlü ve kaşık beslemeleri yarı otomatikler ile aynı kefeye koyup mukayese etmek.

Belki Dursun usta kadar basit anlatmak gerekiyor; "alunir mi? - alunir" / "furur mi? - bilmem"

[DempseyRoll]

---

Konuya daha fazla görsel eklemek istemiştim ancak 10 görselden daha fazlasını ekleyemiyormuşuz forum kuralları gereği. Sağlık olsun.

Ben de siz söyleyince fark ettim. Hemen sayıyı arttırıyorum. Mesajınızı düzenleyebeilrsiniz.

Çok teşekkürler. Şimdilik örneklerin sayısını arttırdım, aklıma fikirler geldikçe güncellemeler yapmaya devam edeceğim

[Sabri]

Peki neden bu çapı tercih ediyoruz? Bu tüfekler yivli AR/AK'ler ile aynı şekilde mi çalışıyor? Bu tüfekler güvenilir mi? Bu tüfekler neden sürekli sıkışma yapıyor? Bu tüfekleri modifiye edebilir miyiz?

Sayın DempseyRoll,

Seneler önce ilk heves, görüntüsüne bakarak bir Safir .410, bir de Çatüs B-2 almıştım. O zamanlar Safir forum vardı, ha bire arıza ve sorunlar tartışılırdı. Az tepmesi, gerçek AR-15/AK-47 platformları gibi şarjörleri ile gerçekten cazipti. Ama geçen süre içerisinde ortaya çıkanlar ile ne kadar yanıldığımı anladım. Her ikisi de bir süre sonra besleme sorunları, tutukluk yaratmaya başladı. Zaten isabet konusunda da reklamlara aldanmamak lazım her iki tüfekte sorunluydu.

2015 de Tabancatufek foruma üye olunca bu sorunları bir konu başlığı altında yazmaya başladım. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar ya... Epeyce üstüme gelenler oldu, neyse...

Birincil savım, yivsiz tüfeklerde şarjörün bu platformun doğasına aykırı oluşuydu.

Yivsiz tüfek çok yönlü bir silahtır. Bir yandan ateş ederken aynı zamanda beslenebilen, ihtiyaca göre fişek türü anında değiştirilen bir silahtır. Temel felsefesi de bence budur.

Evet, şarjörlü yivsizde, farklı türde fişek içeren şarjörü süratle değiştirebilirsiniz. Yedek şarjörünüz yoksa veya tüm şarjörler boşsa, şarjöre fişek doldurmak zaman kaybı, bu esnada ateş de edemezsiniz. Farzedin ki avdasınız, şarjörde saçma var, karşınıza aniden domuz çıktı, yedek şarjörde tek kurşun yoksa hapı yuttunuz.  Çalılıklar içinde yol alırken şarjör kutusu takıldı düştü, bulup, alıp takıncaya kadar.... Klasik Tüp şarjörlü yivsizde hemen tekkurşun sürme olasılığı var...

İkinci savım, yivsiz tüfekler için kutu şarjör beslemenin yivsizler için uygunsuz olduğuydu.

Neredeyse 130 yıldır (Browning A5 den beri) yivsiz yarı otomatik av tüfeği imal edilir.  Tüp şarjör ve kaşıkla besleme oturmuş bir sistemdir. Yivsiz Tüfeğin ve fişeğin doğasına uygundur, kaşık fişeği namlu hizasına kaldırdığında tam atım yatağını hizalar, sürgü fişeği kolayca atım yatağına sürer. Oysaki kutu şarjörlüde fişek ucu biraz yukarı bakar, atım rampasında yükselir, sürgü iterken fişek atım yatağına arka kısmı yükselmeye devam ederek yerleşir. Yivlilerde bu sorun olmaz, merminin ucu koniktir. Künt uçlu yivsiz fişek, atım yatağına giderken zorlanır. Bu uygunsuz yapı besleme hatası ile sonuçlanabilir.

AR-15/AK-47  fişekleri 60-70 bin PSI basınç üretir. Yivsiz fişek ise 11 bin. Dolayısıyla yivsizlerin irca yayı daha yumuşaktır, eskidikçe besleme sorunu yaratmaya başlarlar. 

Şarjör ister metal, ister plastik olsun şarjör tırnakları gire çıka, ezilerek deforme olduklarından  kutu şarjör beslemeli yivsiz tüfeklerde şarjör eskidikçe besleme sorunları ortaya çıkar.

Saiga, Molot Vepr gibi iyi çalışan şarjörlüler olsa da şahsen benim sıkıntılı bulduğum platformlar. Bunların .410 kalibreleri düzgün çalışmak için daha yüksek basınçlı magnum fişek kullanıyorlar.

.410 çap, .45 lik tabanca mermisi çapına yakın olmasına rağmen durduruculuk konusunda 20 veya 12 Ga. nın yanına yaklaşamaz. Öldürmesine öldürür ama beyin, omurilik ve direk kalbe isabet etmezse  hasım size Moro veya Boxer'lerin yaptığını yapabilir.

ATEŞLİ SİLAHLARDA DURDURUCULUK

Ben de sizinle aynı fikirdeyim. 36 gauge (aslında 67 ga) denilen .410 çap kutu şarjörlü tüfekler, ne savunma ne de av için önerilecek bir platform değil. Keyif için hedef atıcılığı vs... dışında kullanılmasını ben de şahsen önermem...

Saygılarımla

[DempseyRoll]

Sabri bey konuya katkınız için teşekkür ederim. Dediğiniz gibi kutu şarjör besleme av tüfeği sistemine baştan aşağı aykırı.

Bu platformu (410 AR/AK) kullanıp ''benim tüfeğim hiçbir zaman sıkışma veya tutukluk yapmıyor, ben avda da bu tüfeği kullanıyorum'' diyene rast geldiğim olmuştu. Bu çok büyük bir yanlış. Arka arkaya sorunsuz atışlar yapmak, büyük sayılara ulaşmak silahın güvenilir olduğunu anlamına gelmez. Her silahın bir sonraki fişeği patlatmama ihtimali vardır, bu ihtimal hiçbir zaman %0 değildir. Ancak silahın ve fişeğin kalitesine bağlı olarak bu ihtimal artar. Bu ihtimal istatistik olarak belli seviyelere yükseldiğinde artık bu silahı kullanmak risk almaktır. Saiga, Molot Vepr da aslında iyi çalışan, hiç sıkıştırma yapmıyormuş gibi gözüken tüfekler olsa da istatiksel olarak şarjörlü yivsizlerde tutukluk oranı, şarjörlü bir yivliye kıyasla veya tüp şarjörlü bir yivsize kıyasla her zaman daha fazla. Dolayısıyla şarjörlü bir yivsiz 12ga dahi olsa benim savunma için tercih edeceğim bir tüfek olmayacaktır.

Eğer bugün bir kullanıcı .410 AR veya AK tüfeğini kullanırken bu saydıklarımızın bilincinde olursa, bu tüfekleri sadece hobi atıcılığı için kullanırsa bir sıkıntı yaşamayacaktır. Ancak kullanıcı bu tüfeklere yanlış muamele yapıp savunma için kullanmak isterse olası bir durumda kendisini çok çok büyük risk altına sokacaktır.

[Shepherd]

Şarjörlü yivsiz tüfeklerin tek avantajı fişek yükleme hızları (her ne kadar savunma da avda pek önem arz etmese de)
Tüplü şarjör kullanan yivsiz tufeklere hızlı fişek yüklemek için yardımcı şarjör yükleme aparatları üretiliyor. Her ne kadar kalite ve standartisyonlari hakkında yeterli bilgi olmasa da hızlı fişek yüklemeyi önemseyen atıcilar için tüplü tüfekler de var.